50 năm Hiệp định Paris – đóng góp của phụ nữ Việt Nam và những bài học rút ra

       Ngày 27/01/1973, Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (gọi tắt là Hiệp định Paris) được ký kết tại Paris. Trong thời gian khoảng 5 năm (từ 1968-1973), Hiệp định Paris đã trải qua 201 phiên họp công khai, 45 cuộc họp riêng cấp cao, 500 cuộc họp báo, 1.000 cuộc phỏng vấn và đã có hàng nghìn cuộc mít tinh chống chiến tranh, ủng hộ Việt Nam. Thắng lợi của Hiệp định Paris rất có ý nghĩa đối với Việt Nam và thế giới, để lại cho cách mạng Việt Nam, nền ngoại giao Việt Nam nhiều bài học vô cùng quý giá.

Ý nghĩa thắng lợi của Hiệp định Paris

     Đối với Việt Nam, Hiệp định Paris là thắng lợi tổng hợp của cuộc đấu tranh trên các mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao; là mốc son trong trang sử vàng của nền ngoại giao cách mạng Việt Nam; là bước ngoặt lịch sử, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và sự lãnh đạo đúng đắn sáng suốt của Đảng, kết hợp thành công sức mạnh của dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo ra thế và lực mới cho cuộc chiến đấu của dân tộc ta, tạo thế xoay chuyển có lợi cho cách mạng, đi đến Đại thắng mùa xuân 1975.

Hiệp định Paris là văn bản pháp lý quốc tế đầu tiên, toàn diện nhất, đầy đủ nhất ghi nhận các quyền cơ bản của Nhân dân Việt Nam; là sự công nhận chính thức của quốc tế đối với nền độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.

     Đối với thế giới, thắng lợi của Hiệp định Paris và việc Mỹ rút khỏi Việt Nam đã góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng của Nhân dân Lào và Campuchia; góp phần mở ra một giai đoạn mới ở khu vực Đông Nam Á - giai đoạn hòa bình, ổn định, khép lại quá khứ, hướng đến xây dựng cộng đồng ASEAN.

    Hiệp định Paris là sự minh chứng hùng hồn cho chân lý “đại nghĩa thắng hung tàn, chí nhân thay cường bạo”, củng cố niềm tin của Nhân dân yêu chuộng hòa bình và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới vào sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của mình. Hiệp định Paris đã đi vào lịch sử của cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì độc lập, tự do; vì hòa bình, công lý.

Những bài học quý giá rút ra từ Hiệp định Paris

   Thứ nhất, là bài học về sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng ta mở ra mặt trận ngoại giao, phát huy thế mạnh của ngoại giao, phối hợp với các mặt trận chính trị, quân sự; lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, thống nhất các mặt trận, “vừa đánh, vừa đàm”, tạo ra sức mạnh tổng hợp, giành toàn thắng.

   Thứ hai, là bài học về kiên định đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, vì lợi ích quốc gia dân tộc; vận dụng đúng đắn phương châm ngoại giao Hồ Chí Minh “dĩ bất biến, ứng vạn biến”; xử lý hài hòa quan hệ với các nước lớn, đồng thời tranh thủ được sự ủng hộ của quốc tế.

   Thứ ba, là bài học về tầm quan trọng của thực lực. Bác Hồ dạy: “Thực lực là cái chiêng, ngoại giao là cái tiếng. Cái chiêng có to, tiếng mới lớn”. Thắng lợi của Hội nghị Paris bắt nguồn từ những thắng lợi trên chiến trường, từ sự lớn mạnh không ngừng về thế và lực của ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

    Thứ tư, là bài học về đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Cuộc chiến đấu vì độc lập dân tộc, thống nhất đất nước của nhân dân ta thắng lợi vì đã phát huy được sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, sự ủng hộ và giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa của Nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới.

    Thứ năm, là bài học về xây dựng lực lượng. Từ Hội nghị Geneva năm 1954 đến Hội nghị Paris, đội ngũ cán bộ ngoại giao đã trưởng thành vượt bậc, được chuẩn bị và trang bị kỹ cả về kiến thức đối ngoại và nghệ thuật đàm phán, góp phần rất quan trọng làm nên thắng lợi của Hội nghị Paris.

   Sự đóng góp của phụ nữ vào thành công của mặt trận ngoại giao nói chung và Hiệp định Paris nói riêng trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước

     Trên mặt trận ngoại giao nói chung và tiến trình đàm phán hiệp định Paris nói riêng có sự đóng góp quan trọng của phụ nữ Việt Nam. Với ý chí sắt đá, sự khôn ngoan linh hoạt cùng với lý lẽ sắc bén, phong thái ung dung dịu dàng, phụ nữ Việt Nam đã có những tác động tích cực đến phong trào phụ nữ quốc tế; tranh thủ được sự ủng hộ của những lực lượng tiến bộ, những người yêu chuộng hòa bình, chính nghĩa trên khắp thế giới đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước của nhân dân Việt Nam.

    Trong giai đoạn kháng chiến chống đế quốc Mỹ, Hội LHPN Việt Nam tích cực mở rộng quan hệ quốc tế và thúc đẩy đoàn kết quốc tế bằng nhiều hình thức. Hội đã cử hàng trăm đoàn đại biểu đi thăm các nước và dự các hội nghị quốc tế như: Hội nghị các bà mẹ thế giới (7/1955 tại Thuỵ Sĩ), Hội nghị của Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế, Đại hội Phụ nữ (năm 1963 ở Liên Xô và năm 1969 ở Phần Lan), các hội nghị chuyên đề do Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế hoặc Liên hợp quốc triệu tập, các hội nghị khu vực như Hội nghị Phụ nữ Á Phi. Hội cũng mời nhiều đoàn đại biểu phụ nữ quốc tế vào thăm và dự các Đại hội Phụ nữ của ta. Tại các diễn đàn này, phụ nữ Việt Nam đã tố cáo cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của phụ nữ thế giới đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam.

    Đặc biệt, Hội tích cực vận động chính phụ nữ Mỹ yêu chuộng hoà bình ủng hộ Việt Nam. Nhiều cuộc gặp gỡ tiếp xúc giữa phụ nữ hai nước đã được tổ chức như ở Indonesia (7/1965), ở Pháp (4/1968), ở Canada (7/1969 và 1971). Hội cũng mời nhiều đoàn phụ nữ Mỹ là những người cốt cán trong phong trào phản chiến Mỹ vào Việt Nam nhằm giúp họ thấy rõ bản chất phi nghĩa, tàn bạo của cuộc chiến tranh do nhà cầm quyền Mỹ tiến hành ở Việt Nam, động viên phong trào phụ nữ và nhân dân Mỹ đòi chấm dứt chiến tranh Việt Nam, rút quân Mỹ về nước.

    Bên cạnh vận động nhân dân thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam, phụ nữ Việt Nam và Hội LHPN Việt Nam cũng tích cực tham gia phong chung của phụ nữ quốc tế như: đấu tranh đòi thực hiện giải trừ quân bị, cấm vũ khí hạt nhân, thủ tiêu các căn cứ quân sự ở nước ngoài và các khối quân sự xâm lược, thực hiện chung sống hoà bình giữa các nước có chế độ chính trị và xã hội khác nhau… Hội tích cực ủng hộ phụ nữ các nước đang đấu tranh giành độc lập dân tộc ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ La tinh, đòi đế quốc Mỹ phải đình chỉ can thiệp và chấm dứt chiến tranh xâm lược ở Lào.

    Nhờ những nỗ lực của phụ nữ Việt Nam trong thúc đẩy đoàn kết quốc tế, chúng ta đã nhận được sự ủng hộ to lớn của phụ nữ các nước, đóng góp vào sức mạnh chung của đoàn kết quốc tế ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam. Điển hình là Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế (WIDF), với hàng trăm triệu hội viên thuộc hơn 100 nước trên thế giới đã dành cho phụ nữ và nhân dân Việt Nam sự ủng hộ mạnh mẽ nhất bằng các hoạt động tuyên truyền về Việt Nam, cử các đoàn sang tiền trạm tội ác của Mỹ và tạo điều kiện giúp Hội có nhiều đoàn đi tuyên truyền ở các nước khác. Chúng ta cũng nhận được sự ủng hộ về cả vật chất và tinh thần của phụ nữ nhiều nước trên thế giới trong đó có cả phụ nữ Mỹ.

    Với thắng lợi của Hiệp định Paris, phụ nữ Việt Nam đã thể hiện vai trò ấn tượng trên mặt trận ngoại giao. Điển hình là bà Nguyễn Thị Bình, trưởng đoàn đàm phán nữ duy nhất trong 4 đoàn đàm phán tại Hội nghị Paris. Bà là nhà ngoại giao sắc sảo và kiên định trên bàn đàm phán đã vinh dự được ký tên vào Hiệp định Paris. Suốt gần 5 năm diễn ra cuộc đàm phán, bà đã để lại ấn tượng với báo giới phương Tây không chỉ bởi hình ảnh một người phụ nữ có phong cách giao tiếp lịch lãm, sang trọng, nét mặt và nụ cười luôn cởi mở, thân thiện mà còn bởi những lời phát biểu đầy thuyết phục, thông minh, lúc rắn rỏi, khi ví von dí dỏm, khiến cho thế giới phải nể trọng. Bà tham gia các cuộc họp báo, trả lời phỏng vấn, tham dự các hội nghị quốc tế với tư cách bộ trưởng ngoại giao, đi khắp các châu lục tuyên truyền, vận động tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế cho sự nghiệp đấu tranh vì chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

    Ngoài ra còn có sự đóng góp của rất nhiều đội ngũ cán bộ nữ khác cho thành công của Hiệp định Paris trong đó có bà Dương Thị Duyên, nguyên Trưởng Ban Quốc tế Trung ương Hội LHPN Việt Nam (lúc đó là phóng viên của Thông tấn xã Việt Nam). Bà đã thể hiện được trí tuệ, bản lĩnh của một chiến sỹ thông tin góp phần vào thành công của Hội nghị Paris trên cả hai lĩnh vực đối ngoại nhà nước và đối ngoại nhân dân.

    50 năm nhìn lại, các bài học về ngoại giao rút ra từ Hiệp định Paris và từ cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta vẫn còn nguyên giá trị. Phụ nữ Việt Nam tự hào vì đã có những đóng góp quan trọng vào thành công chung đó. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, đối ngoại phải tiếp tục là mặt trận quan trọng góp phần xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc. Phụ nữ Việt Nam và Hội LHPN Việt Nam cần tích cực tham gia hoạt động đối ngoại nhân dân và hội nhập quốc tế một cách chủ động, hiệu quả, góp phần vào nỗ lực chung của đất nước.

Ban Quốc tế tổng hợp tháng 1/2023